OKB genellikle çocuklukta veya yetişkinlikte başlar.Özellikle stresli yaşam durumlarında seyri  kötüleşebilir. Teşhis konulduktan sonra seyir genellikle kroniktir. Üstelik bu hastalığa sahip kişilerin büyük çoğunluğunda (%60’tan fazlası) birden fazla takıntı türü  mevcuttur.

Obsesif Kompulsif Bozukluk Ne sıklıkla Görülür

OKB’nin yaygınlığı, coğrafi ve demografik faktörlere bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Araştırmalar, OKB’nin genellikle genç yaşlarda başladığını, yaşla birlikte şiddetlenme eğiliminde olduğunu göstermektedir (Ruscio et al., 2010). Ayrıca, cinsiyet ve etnik grup gibi demografik faktörlerin OKB yaygınlığı üzerinde etkisi olduğuna dair bazı bulgular da mevcuttur (Subramaniam et al., 2016).

Obsesyonlar ve kompulsiyonlar nelerdir?

Obsesyonların ve kompulsiyonların ne olduğu arasında ayrım yapmak önemlidir. Vakaların %90’ında her iki bileşen de birlikte ortaya çıkar
  • Obsesyonlar, bireyin sürekli olarak zihnini meşgul eden, kaygı uyandıran düşüncelerdir. Bu düşünceler genellikle korku, endişe veya rahatsızlık içerir. Bunlar, müdahaleci ve uygunsuz olarak deneyimlenen ve aynı zamanda kaygı veya rahatsızlığa neden olan, tekrarlayan ve ısrarcı düşünceler, dürtüler veya görüntüler olarak tanımlanır. Takıntılar genellikle olumsuz beklentileri tetikler ve aynı zamanda  önleme eylemleri veya kompulsiyonları da tetikler. Bir sonraki bölümde de görüleceği gibi düzen veya simetri,  kirlenme veya biriktirme ile ilgili olabilirler. Dürtü biçimindeki takıntıların, görüntü biçiminde ortaya çıkan takıntılardan genellikle daha zor olduğunu belirtmek önemlidir; çünkü birincisi genellikle daha yoğun ve yönetilmesi zordur, ikincisi ise genellikle daha kısadır ve dikkat dağıtmayla durdurulabilir.
  • Kompulsiyonlar . Obsesyonların yol açtığı kaygıyı gidermek için yapılan bir takım davranışlardır örneğin, el yıkama, sayma, kontrol etme gibi.

 OKB Türleri

OKB’nin farklı türleri vardır, en yaygın olanları şunlardır:
  • Kirlilik .Bu, temizlik veya kişisel hijyen takıntısını ifade edebilecek bir türdür. Bu durumlarda kişi kendisinin veya çevresinin kirlendiğini düşünür (takıntı) ve kirden kurtulmak için sürekli olarak kendilerini temizler veya temizler (kompülsiyon).(Abramowitz, Deacon, & Whiteside, 2012).
  • Tekrarlama . Belli sayıda şeyi yapmazlarsa kötü bir şey olacağını düşünürler. Örneğin, “cennet” kelimesini 3 kez söylemezlerse yakın aile üyelerinden birinin başına kötü bir şey geleceğini düşünürler (takıntı), bu nedenle kötü bir şey olmasın diye kelimeyi (kompülsiyon) tekrar ederler.
  • Biriktirme . Gazete, kutular, kağıtlar vb. gibi birçok nesneyi depolarlar. çünkü kendileri için yararlı veya önemli olabilecek bir şeyi atmaktan korkarlar. Örneğin kişi önemli bir şeyi atmaktan korkar (takıntı) ve bu nedenle tüm gazeteleri elinde tutar (zorlantı). Bu bozukluğu (biriktirme bozukluğu) sendromundan ayırmak önemlidir. İkincisinde çöp birikir, istifleme bozukluğunda ise biriken şeyin mutlaka çöp olması gerekmez.
  • Sayma ve Sıralama Obsesyonları: Bu türdeki kişiler, herhangi bir nesneyi belirli bir düzen içinde sıralama veya belirli sayılara ulaşma takıntısına sahiptirler. Örneğin, adım sayma veya sayıları belirli bir sırayla düzenleme gibi davranışlar görülebilir (Summerfeldt, Kloosterman, Antony, & Swinson, 2013).
  • Kontrol etme .Bu kişiler işleri doğru yapıp yapmadıklarını sürekli kontrol etmek zorundadırlar çünkü aksi halde kötü bir şey olacağını düşünürler. Örneğin gazı kapatmazlarsa patlama olacağını düşünürler (takıntı), bu nedenle gazı kapattıklarını sürekli kontrol ederler veya fişi çekip çekmediğini kontrol için sürekli eve dönül kontrol ederler.(kompülsiyon).
  • Düzenleme Sıralama.Sahip oldukları her şeyi düzenlemek için kurallar ve yönergeler kullanırlar çünkü aksi takdirde kötü bir şey olacağını düşünürler. Örneğin kişi, kalemlerin büyükten küçüğe doğru sıralanmaması durumunda başına kötü bir şey geleceğini düşünerek (takıntı) onları düzenler (kompülsiyon).
  •  Dürtü: Kendine ya da birine zarar verme korkusu yaşanması halidir.. Çocuğumu boğarmıyım.
Bunlar en yaygın olanlardır ancak OKB’nin çok farklı türleri de vardır : dindar, büyülü düşünce, mükemmeliyetçi, hastalık hastası, sorgulayıcı, saldırgan, dürtüsel vb.
OKB Nedenleri
Obsesif Kompulsif Bozukluk

Sonuçlar

Bu bozukluğa sahip kişiler genellikle takıntılarını tetikleyen uyaranlardan veya durumlardan kaçınırlar. Sonuç olarak, bu uyaranlardan kaçınma genellikle evden çıkmama, belirli yerlere gitmeme vb. anlamına geldiğinden, bu bozukluğun genellikle ciddi sosyal etkileri vardır. Ayrıca Dünya Sağlık Örgütü (WHO) işlevselliği en çok bozan   20 hastalıktan biri olarak sınıflandırıyor. Bu nedenle en önemli sonuçları sosyal izolasyon, iş sorunları, depresyon ve anksiyetedir. Kısacası bu rahatsızlıktan, şikatetçi olan kişiler günlük yaşamlarında birçok güçlük yaşarlar.

Obsesif Kompulsif Bozukluk Nedenleri

OKB’nin başlangıç ​​ve devam etme nedenleri bilinmemektedir. Yine de çeşitli araştırmalar genetik ve ailesel faktörlerin, beyin nörokimyasındaki değişikliklerin, stres durumlarının vb. olabileceğini göstermiştir.

Obsesif Kompulsif Bozukluk Tedavisi

Burcu KORAY (Klinik Psikolog ) Belli bir ciddiyete sahip bir rahatsızlıktır, dolayısıyla bu rahatsızlıktan şikayteçi olduğunuzu düşünüyorsanız, size yol göstermesi ve iyileşmenize için izlenecek yolu göstermesi açısından terapi almanız gerekmketedir. En yaygın kullanılan tedaviler şunlardır;
  • İlaçlar . Kompulsiyonların ortaya çıkmaması için obsesif düşünceleri kontrol etmeye çalışmak için kullanılır.
  • Bilişsel-Davranışçı Terapi (BDT) . Bu bozuklukta etkili olduğu kanıtlanmış terapi ekollerindendir. Tepki önleme ile maruz bırakma gibi teknikler sıklıkla kullanılmaktadır. Bu teknikle yapılan, insanları yavaş yavaş kompulsiyon yapmalarına neden olan durumlara maruz bırakmaktır. Örneğin, kontaminasyon tipi OKB’si olan bir kişi söz konusu olduğunda yapılacak şey, bu kişiyi yavaş yavaş kire maruz bırakmak ve kendisini temizleme zorunluluğunu yerine getirmesini engellemeye çalışmak olacaktır. Bu teknik mutlaka bir profesyonelin varlığını gerektirir.
Özetle Obsesif-Kompulsif Bozukluk (OKB),  yaşantımızı negatif yönde etkileyen ve görülme sıklığı oldukça yüksek olan bir hastalıktır. Obsesif düşünce ve kompulsiyonların varlığıyla ilgilidir. OKB temizlik, düzen, kontrol, istifleme vb. gibi farklı türlerde olabilir. Çoğunluğunun nedeni bilinmemekle birlikte ciddi sonuçlar doğurduğu bilinmektedir. Etkili olduğu gösterilen tedaviler, ilaçlar ve bilişsel-davranışçı terapidir, daha spesifik olarak tepki önlemeyle birlikte maruz bırakmadır.